Worden slotspellen verboden voor spelers jonger dan 21 jaar?

Eind 2025 wordt in Nederland een nieuwe kansspelwet verwacht. Staatssecretaris voor Rechtsbescherming Teun Struycken heeft voorgesteld om de leeftijdsgrens voor online gokkasten te verhogen naar 21 jaar. De staatssecretaris zal in maart zijn volledige nieuwe beleidslijn voorstellen, maar licht toch al een tip van de sluier.

Samenvatting

De Nederlandse overheid overweegt drastische wijzigingen in de kansspelwet. Het verhogen van de minimumleeftijd voor gokkasten naar 21 jaar is een van de kernpunten. Dit volgt uit onderzoek waaruit blijkt dat vooral jongvolwassenen kwetsbaar zijn voor gokproblemen. De Ksa-voorzitter uit zorgen over mogelijke verschuiving naar illegaal gokken.

Zijn carrière in een notendop

De overheid startte vorig jaar een onderzoek naar de situatie van het gokken en problemen rond dit onderwerp. De bevindingen hiervan werden in november gepubliceerd. Daarin stond dat de maatregelen om verantwoord gokken aan te moedigen, en spelers te beschermen tegen schade, tekortschoten. De conclusie was dat de Wet gokken op afstand geen duurzame en veilige markt had gecreëerd in lijn met de oorspronkelijke beleidsdoelstellingen van de wetgeving.

Strengere wetten

In zijn laatste update aan het parlement, gedateerd 14 februari, zei Struycken dat een wetsvoorstel om de regelgeving bij te werken tegen het einde van 2025 klaar zou zijn. Struycken zei dat het belangrijkste doel van de nieuwe gokwet was “om alle burgers te beschermen tegen de risico’s van gokken. Dus ook mensen die (nog) niet gokken.”

Er zijn discussies gaande over de vraag of nieuwe maatregelen eerder kunnen worden ingevoerd dan de bedoeling is, zoals het verhogen van de zorgplicht van exploitanten tegenover spelers en de huidige beperkingen voor gokadvertenties.

Momenteel zijn exploitanten beperkt in hun mogelijkheden om hun merken op de markt te brengen omdat gokadvertenties verboden zijn op televisie, radio of in openbare ruimtes, zowel binnen als buiten. Online marketing voor de legale online casino’s is ook uiterst beperkt omdat merken hun activiteiten alleen mogen promoten bij consumenten ouder dan 24 jaar. Marketing met invloedrijke personen of beroemdheden is verboden.

Hoog risico gokspellen

De plannen van Struycken omvatten het verhogen van de minimumleeftijd voor deelname aan “risicovolle” kansspelen zoals gokkasten naar 21 jaar en het toevoegen van een overkoepelende stortingslimiet. Er zullen ook reclameregels worden ingevoerd om de aantrekkingskracht van online gokken “sterk te beperken”.

De overkoepelende limieten, die er eigenlijk al sinds 2021 hadden moeten zijn, lijken nog niet voor morgen. De staatssecretaris zegt dat het technisch wel te verwezenlijken is, maar dat dat het “nog een heel avontuur” zal worden. Een bedrag voor die overkoepelende limieten is nog niet vastgesteld.

Over de leeftijdsverlaging voor spellen met hoog risico geeft Struycken ook een verklaring. Hij beweert dat onderzoek uitwees dat het vooral de leeftijdsgroep van 18 tot 24 jaar is die het vatbaarst is voor gokverslaving. Er gaan ook alarmbellen af over de stijging van de gokproblemen in die leeftijdsgroep. Daar wil de staatssecretaris wat aan doen.

Voorzitter Ksa heeft zijn twijfels

Michel Groothuizen, voorzitter van de Ksa, heeft zijn twijfels over het nut van de leeftijdsverhoging. Hij vergelijkt het met de verhoging van leeftijdsgrens om alcohol te kopen. Die werd 11 jaar geleden naar 18 jaar gebracht, maar belette de minderjarigen niet om toch nog alcohol te drinken.

Groothuizen spreekt de bezorgdheid uit dat dit deze groep jongeren naar de illegale markt zal leiden. Hij benadrukt nog eens dat het erg gemakkelijk is om bij illegale casino’s aan te melden en te spelen. De voorzitter denkt daar aan die zaak meer moet gewerkt worden. Hij vreest dat deze maatregel niet veel meer zal uithalen dan de al zwaar getroffen lokale gokmarkt te schaden.

Hij spreekt wel volmondig zijn goedkeuring uit over het realiseren van de overkoepelende limieten. En dat een betere samenwerking met de Nederlandse banken en betaalproviders betere perspectieven zou bieden. De strijd tegen de illegale casino’s moet primeren volgens hem. Op die manier kan de lokale Nederlandse gokmarkt de veiligheid van onze spelers blijven garanderen.

De strengere stortingslimieten werken?

Naar aanleiding van de overkoepeling liet de Ksa ook weten dat de eerste resultaten na het invoeren van de nieuwe limieten positief zijn. In de vier maanden sinds de maatregel van kracht werd, daalden de stortingen van meer dan de vereiste limiet van 9,7% naar 3,8% in totaal. Voor jongvolwassenen daalde dit van 12% naar 2,8%.

Het gemiddelde verlies per spelersaccount is gedaald van € 117 naar € 83. De bruto spelopbrengsten van legale operators zijn met 10% gedaald als gevolg van de verlaagde stortingslimieten. En dat laatste werd wel verwacht, maar is toch hoger dan het werd ingeschat. De Ksa waarschuwde wel dat de kans groot is dat spelers die meer geld uitgeven zijn overgestapt naar illegale aanbieders om de maatregelen te omzeilen.

Illegale casino’s

Het doorsluispercentage naar legale aanbieders is erg hoog. Het is niet zozeer dat een grote massa spelers de Nederlandse markt verliet. Maar het gaat vooral om de grote spelers, die zich niet aan de limieten willen houden. Het gevolg daarvan is dat dit ook de gokkers zijn die het meeste geld omzetten.

En dat is de verklaring dat de Nederlandse casino’s een omzetdaling hadden van 10%. Dit is ontdekt via Google-zoekanalyses voor legale en illegale aanbieders. Het is dus niet zozeer het grote aantal spelers dat de overstap naar de illegaliteit maakte. Maar wel de Nederlandse gokkers die grotere sommen aan het spelen uitgeven.

Het WOCD Nederland reageert

Het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WOCD) van Nederland trok in januari 2025 aan de bel. Ze beweren dat er teveel verantwoordelijkheid bij de spelers gelegd wordt. Ze vinden dat de huidige maatregelen nog tekort schieten om het verantwoord spelen op de beste manier te ondersteunen.

Struycken heeft in zijn review gezegd dat er speciale aandacht wordt besteed aan minderjarigen en jongvolwassenen. En net omdat de bevindingen van het WODC waarschuwen dat deze leeftijdscategorieën bijzonder vatbaar zijn voor riskant gokgedrag en verslaving.

Het WODC ontdekte dat slechts 1% van alle gokkers (inclusief loterij) werd gecategoriseerd als risicovol. Maar dat dit cijfer spectaculair steeg naar 18% voor jongvolwassenen met een eigen account. Dit was dan ook de uiteindelijke motivatie voor de staatssecretaris om de leeftijdsverhoging voor risicovolle spellen voor te stellen.